1. Sắc tố da là gì?

Sắc tố da được quyết định bởi một loại sắc tố tự nhiên có tên melanin, được sản sinh bởi tế bào melanocyte nằm ở lớp đáy biểu bì.

Melanin được tồn tại ở hai dạng chính là

• Pheomelanin (đỏ)
• Eumelanin (nâu, đen).

Tuỳ vào gene và một số tác động khách quan khiến lượng melanocytes được sản sinh ở số lượng khác nhau. Cá nhân có càng nhiều melanin thì da thường sẫm màu hơn còn cá nhân sản sinh ít melanin hơn da có xu hướng sáng màu hơn. Chính vì điều này mà melanin góp một phần rất lớn và quan trọng trong việc tạo nên những đặc điểm riêng biệt của từng cá thể thuộc các chủng tộc khác nhau qua màu tóc, mắt và da. Ngoài vai trò tạo nên những độc đáo cho mỗi cá thể, melanin còn là yếu tố quan trọng đối với sức khoẻ con người, đóng góp trong việc kháng khuẩn, cân bằng nhiệt độ cơ thể và là cơ chế bảo vệ cho da trước tác động của ánh sáng mặt trời. Chính vì cơ chế bảo vệ cuả melanin đối với làn da nên da tối màu không phải là một làn da xấu như chúng ta hay lầm tưởng. Làn da với sự rối loạn sắc tố do sản sinh melanin một cách mất kiểm soát hoặc không sản sinh lượng melanin cần thiết gây ra các bệnh lý về sắc tố như tàn nhang, nám, da không đều màu và bạch tạng. Sự thiếu hụt melanin trầm trọng khiến bức tường bảo vệ của chúng ta suy yếu gây ra nhiều vấn đề nguy hiểm hơn như ung thư da, tổn thương da do ánh sáng, da bị phá huỷ cấu trúc trở nên nhạy cảm, dễ kích ứng và ngứa rát. 

Melanin giúp bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV, tuy nhiên khi cơ thể sản sinh melanin quá mức hoặc phân bổ không đồng đều, các vấn đề như nám, tàn nhang, đốm nâu sẽ xuất hiện.

 2. Nám và tàn nhang – khác nhau như thế nào?

Đặc điểm	Nám da	Tàn nhang
Nguyên nhân chính	Nội tiết tố, ánh nắng mặt trời, tuổi tác	Di truyền, ánh nắng mặt trời
Vị trí thường gặp	Gò má, trán, cằm	Mũi, má, cổ
Màu sắc	Nâu nhạt đến nâu đậm, mảng lớn	Nâu nhạt, nâu đậm, đốm nhỏ rõ ràng
Độ tuổi thường gặp	Phụ nữ sau 25 tuổi, đặc biệt sau sinh	Có thể xuất hiện từ nhỏ
Tính chất	Có xu hướng lan rộng, khó điều trị	Thay đổi theo mùa, dễ kiểm soát hơn

3. Nguyên nhân gây rối loạn sắc tố da

– Tia UV từ ánh nắng mặt trời (tăng sinh melanin mạnh mẽ)
– Thay đổi nội tiết tố (thai kỳ, tiền mãn kinh, sử dụng thuốc tránh thai)
– Di truyền học
– Lạm dụng mỹ phẩm không phù hợp hoặc peel – laser sai cách
– Stress, thiếu ngủ, dinh dưỡng kém

4. Cách nhận biết & phân loại nám

– Nám mảng (nám biểu bì): mảng nâu nhạt, giới hạn rõ, dễ điều trị hơn.
– Nám chân sâu (nám hạ bì): màu nâu xanh xám, chân nám nằm sâu dưới da, khó điều trị hơn.
– Nám hỗn hợp: kết hợp cả 2 loại trên, đòi hỏi liệu trình chuyên sâu và kiên trì.

5. Điều trị rối loạn sắc tố – Cần hiểu rõ & chọn đúng phương pháp

✔ Điều trị tại nhà (phối hợp):

Điều quan trọng nhất sau trị liệu là bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời: kem chống nắng phổ rộng, SPF ≥ 50+
Dưỡng ẩm và phục hồi hàng rào bảo vệ da

✔ Điều trị chuyên sâu tại clinic:

• Laser Q-switched, Laser Pico – lựa chọn công nghệ và bước sóng đúng rất quan trọng
• Peel da hóa học với nồng độ an toàn, phù hợp loại da
• Mesotherapy / vi kim sinh học / PRP – hỗ trợ cải thiện sắc tố từ bên trong
• Sử dụng các hoạt chất làm sáng da an toàn như: Niacinamide, Vitamin C, Arbutin, Kojic Acid, Tranexamic Acid
  
  

📌 Lưu ý: Việc điều trị sai phương pháp hoặc quá mạnh có thể khiến sắc tố đậm hơn hoặc dai dẳng hơn. Điều quan trọng nhất trong điều trị rối loạn sắc tố (nám nói riêng) là tăng cường sức đề kháng cho làn da ở mức tối đa nhằm giúp da đủ sức phòng thủ và tiếp nhận những liệu pháp trị liệu mang tính tấn công như ứng dụng thay da hoá học (chemical peel) và các biện pháp ứng dụng công nghệ cao như lazer Nd: YAG, Lazer Pico.

Dù phương pháp nào được ứng dụng đi nữa thì cái gốc trong điều trị vẫn là ức chế sự hình thành melanin một cách mất kiểm soát thông qua việc kiểm soát các enzyme tyrosinase và bảo vệ da đúng cách trước tác động của tia UV. Tuy có thể bất hoạt các tyrosinase nhưng vấn đề của rối loạn sắc tố vẫn chưa được điều trị tận gốc. Việc lạm dụng ức chế không đi kèm cơ chế bảo vệ da đúng cách gây bùng phát mạnh mẽ của melanin khi việc ức chế bị gián đoạn

6. Có thể trị dứt điểm nám, tàn nhang không?

Các bệnh lý về sắc tố là những bệnh mãn tính được điều trị dựa trên rất nhiều yếu tố nội sinh và ngoại sinh. Quan trọng nhất là sự phối hợp điều trị của khách hàng và Bác sĩ. Điều trị nám là một quy trình tương đối dài kết hợp đa phương pháp nhằm vừa tấn công các tế bào hắc tố cứng đầu, tăng cường hệ phòng thủ của da và kiểm soát các biến chứng.

Tuy Câu trả lời là KHÔNG hoàn toàn, nhưng có thể cải thiện rõ rệt và kiểm soát lâu dài nếu:

• Điều trị đúng nguyên nhân và phác đồ
• Kiên trì, chăm sóc da kỹ lưỡng hằng ngày
• Bảo vệ da nghiêm ngặt khỏi tia UV và tác nhân gây sạm
• Đảm bảo được thói quen sinh hoạt cân bằng, khoa học: cân bằng giấc ngủ và chế độ dinh dưỡng và giữ cho tinh thần luôn vui vẻ, tránh stress nhằm đảm bảo một làn da sáng khoẻ, thần thái rạng ngời

Như đã biết, thực chất melanin là những người hùng thầm lặng luôn âm thầm bảo vệ chúng ta trước tác nhân ngoại sinh từ môi trường và giữ cho làn da luôn khoẻ mạnh. Chỉ cần chúng ta biết cách thoả hiệp thì những người hùng thầm lặng này sẽ không bao giờ hoá kẻ phản diện làm chúng ta mất đi sự tự tin, thoải mái hằng ngày mà làn da đáng được có