Bạn từng nghe rất nhiều về “sắc tố da”, nhưng bạn có thực sự hiểu rõ sắc tố da là gì, chúng ảnh hưởng thế nào đến màu da, và có những bệnh lý nào liên quan đến sự thay đổi sắc tố da? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về vấn đề này, cũng như các phương pháp phòng ngừa và điều trị rối loạn sắc tố da.
1. Sắc tố da là gì?
Sắc tố là yếu tố quyết định màu sắc của tóc, da, màng nhầy và võng mạc mắt. Loại sắc tố quan trọng nhất ở người là melanin, được sản xuất từ các tế bào melanocytes. Sự lắng đọng của melanin tạo nên màu da tự nhiên của từng người, bất kể ánh sáng mặt trời.
Melanin không chỉ mang đến sắc thái cho làn da mà còn giúp bảo vệ da khỏi tác hại của tia cực tím (UV). Có hai loại melanin chính:
- Eumelanin: Sắc tố đen hoặc nâu sẫm, thường gặp ở người có làn da sẫm màu.
- Pheomelanin (melanin đỏ): Thường thấy ở người da trắng hoặc tóc đỏ, không có khả năng bảo vệ da trước tia UV và còn tạo gốc tự do gây hại cho da khi tích lũy quá mức.
Tỷ lệ Eumelanin và Pheomelanin khác nhau ở mỗi người khiến màu da và khả năng rám nắng cũng khác nhau.
2. Quá trình hoạt động của sắc tố da
Sự hình thành sắc tố da diễn ra qua 4 giai đoạn chính:
- Tia cực tím và các chất trung gian sinh học trong tế bào da kích thích quá trình tạo sắc tố.
- Melanin được sản xuất bởi các tế bào melanocytes.
- Melanin được vận chuyển lên tầng biểu bì của da.
- Melanin được đưa ra bề mặt da nhờ quá trình đổi mới liên tục của lớp biểu bì.
3. Những bệnh lý liên quan đến sự thay đổi sắc tố da
Rối loạn sắc tố da thường biểu hiện qua việc da sáng hơn hoặc tối hơn bất thường, chia thành hai nhóm chính:
3.1. Tăng sắc tố da
Tăng sắc tố là tình trạng da sậm màu hơn do:
- Tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời
- Nội tiết tố thay đổi (phụ nữ mang thai, tiền mãn kinh)
- Yếu tố di truyền hoặc sử dụng một số loại thuốc
- Một số bệnh lý như xơ gan ứ mật, hemochromatosis
Các biểu hiện tăng sắc tố thường gặp:
- Nám: Do nội tiết tố thay đổi, chủ yếu ở mặt, bụng.
- Sạm nắng: Đốm nâu xuất hiện ở vùng da tiếp xúc với nắng.
- Thâm mụn: Da bị tổn thương do mụn dẫn đến thâm da.
3.2. Giảm sắc tố da
Giảm sắc tố là do thiếu hụt melanin dưới da, gồm:
- Bạch biến: Bệnh tự miễn khiến da xuất hiện những mảng trắng bất thường.
- Bạch tạng: Cơ thể không thể sản xuất đủ melanin, thường gặp ở người da trắng.
Ngoài ra, các bệnh như lang ben, vảy nến, viêm da cơ địa dị ứng cũng gây thay đổi sắc tố da.
4. Các phương pháp điều trị rối loạn sắc tố da
Việc điều trị sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân và tình trạng nghiêm trọng của rối loạn sắc tố:
- Điều chỉnh nội tiết tố
- Sử dụng kem bôi ngoài da để giảm quá trình sản xuất melanin quá mức
- Dùng thuốc uống theo chỉ định của bác sĩ
- Điều trị bằng laser hoặc liệu pháp ánh sáng
Người giảm sắc tố có thể sử dụng các biện pháp thẩm mỹ che phủ hoặc dùng thuốc corticosteroid, liệu pháp ánh sáng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.
5. Cách phòng ngừa rối loạn sắc tố da
Để bảo vệ sức khỏe làn da và tránh các rối loạn sắc tố:
- Ăn uống lành mạnh, nhiều hoa quả, rau xanh, uống đủ nước
- Hạn chế sử dụng chất kích thích và thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng
- Ngủ đủ giấc, giảm stress, luôn sử dụng kem chống nắng khi ra ngoài
- Sử dụng mỹ phẩm chính hãng, phù hợp loại da
- Không tự ý dùng thuốc thay đổi sắc tố khi chưa tham khảo ý kiến bác sĩ
- Khi dùng thuốc nếu có biểu hiện tăng/giảm sắc tố nên trao đổi ngay với bác sĩ chuyên khoa
Lưu ý: Khi phát hiện các dấu hiệu bất thường về sắc tố da, nên đi khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa da liễu để được tư vấn và điều trị kịp thời. Đặc biệt, bạn có thể đặt lịch khám tại chuyên khoa Da liễu của Annsthetic Beauty để được các chuyên gia tư vấn, thăm khám và điều trị hiệu quả.
Để đăng ký khám hoặc tư vấn, quý khách vui lòng liên hệ hotline Annsthetic: ….
